Kristian Birkeland

Siz de bizim gibi Kuzey Işıkları nam-ı diğer Aurora Borealis’e hayransanız bu hikaye sizi çok üzecek. Tam bir trajedi. Kristian Birkeland adını duymuş muydunuz? Duymadınız değil mi? İşte trajedi de bu. Bu güzide Norveçli biliminsanı Kuzey Işıklar’ının nasıl oluştuğunu keşfetmiş, güneş rüzgarlarını anlamış, bu alanda resmen bir devrim yapacakmış ki sabit fikirli ana akım biliminsanları yüzünden fikirleri itibar görmemiş ve adam dayanamayıp canına kıymış! (Ölümü hakkında şüpheler olsa da çoğu kişi intihar olduğunu düşünüyor)

1867’de Oslo’da doğan kahramanımız, daha 18 yaşındayken ilk makalesini yayınlamış. Daha sonra da bütün hayatını o güzelim, rengarenk doğa olayını araştırmaya adamış. Fakat paraya ihtiyacı varmış. O zamanlar icatlar, buluşlar iyi para getiriyormuş. Model T’lerin, radyonun, zeplinin icat edildiği o güzel zamanlar. Birkeland önce başarısızlıkla sonuçlanan bir “elektromanyetik top” icat etmiş. Yatırımcı da bulmuş bulmasına ama vaat ettiği 600 m/s hız yerine sadece 100 m/s hıza ulaşınca kurdukları silah şirketi boşa gitmiş. Tam “şirketi satayım bari” derken Sam Eyde adlı mühendis ve onun suni gübre üretiminde suni yıldırım kullanma fikriyle tanışmış. Tasarladıkları plazma arkı prototipi çalışınca voilà! Hem şirketi kurtulmuş hem de araştırmaları için gerekli kaynağı bulmuş.

1899-1900 yıllarında Norveç’te yaptığı saha araştırmaları sonucunda ve kurduğu deney düzeneği ile bir aurorayı yatay olarak dünyada yaratan ilk insan olarak Birkeland, bu şahane oluşumun Güneş’ten gelen elektrik yüklü parçacıklar tarafından yaratıldığını keşfetti. Fakat bu fikir ana akım biliminsanları tarafından gülünç bulunmuştu. Çünkü hiçbir parçacık Güneş’in devasa kütleçekiminden kaçıp Dünya’ya ulaşamazdı tabi ki de. Bu ne saçmalıktı. Sırf bu yüzden Birkeland, Sydney Chapman denen kötü kalpli, kısıtlı görüşlü bilim insanı bozuntusunun başını çektiği grubun sürekli aşağılamalarına ve dalga geçmelerine maruz kaldı. Ve Birkeland 1917’de uyumasına yardımcı olan ilacı aşırı dozda alarak, Tokyo’da kaldığı otel odasında intihar etti.

Fakat Birkeland’ın teorilerinin doğruluğu yarım yüzyıl sonra uzayda yapılan ölçümlerle kanıtlandı. Öne sürdüğü güneş patlamaları, güneş rüzgarları, uzayda dolaşan elektrik yüklü parçacıklar, Dünya’daki elektrik akımları teorileri vs. hepsi kanıtlandı. Hatta bu elektrik akımlarına Birkeland Akımları adı verildi. Ayrıca Birkeland 7 kez Nobel’e aday gösterildi. Birkeland’ın portresi şu anda bir kar tanesi, elektrik akımlarının yeri ve kurduğu deney düzeneği ile birlikte 200 Kron’luk Norveç banknotunu süslemektedir.

N’aber Chapman?! Karma is a bitch!

The following two tabs change content below.

• Bilgi
• Son Yazıları

Tılsımlı Kuark

Beğendiği bilimsel haberleri kendi çapında paylaşırken bir gün, “Gel burada paylaş, bir işe yarasın,” dediler. O gün bugündür yazıyor işte. Durduramıyoruz. Mühendis ama gönlü sosyal bilimlerde. Işığı çok sever. Bir de Solvay Konferansı’na katılmak isterdi çünkü bütün favori insanları orada.

Yazar: Tılsımlı Kuark (tümünü gör)

• Güneş’in en temiz fotoğrafı - 30 Ocak 2020
• Mars’taki Gale Krateri’nde sülfatlar - 2 Ocak 2020
• Güneş Sistemi’nin dev gezegeni - 1 Haziran 2018
• MR görüntülemede artık ses de var heyoo - 20 Mayıs 2018
• Antarktika’da yanardağ varmış! - 18 Ağustos 2017