Elli Beş Yıl Sonra İlk Kez Nobel Fizik Ödülü Bir Kadına Verildi

3 Ekim 20183 Ekim 2018 Settie 0 Comments Arthur Ashkin, Donna Strickland, fizik, Gérard Mourou, nobel

Yani, en azından ödülün yarısı… Böylece Kanada Waterloo Üniversitesinden Donna Strickland, Marie Curie (1903) ve Maria Goeppert-Mayer’ın (1963) ardından, Nobel Fizik Ödülü’nü kazanan üçüncü kadın oldu.

2018 yılı Nobel Fizik Ödülü, “optik cımbız ve bunun biyolojik sistemlerde kullanımı” çalışması nedeniyle Arthur Ashkin ve “yüksek yoğunluklu ultra-kısa lazer atımları üretme metotları” nedeniyle Gérard Mourou ve Donna Strickland tarafından paylaşıldı. Yaklaşık 1.000.000 Amerikan Doları tutarındaki ödülün yarısı Dr. Ashkin’e, yarısı da paylaşılmak üzere Dr. Mourou ve Dr. Strickland’e sunulacak.

Nobel web sitesinde, bu yıl ödüllendirilen buluşların lazer fiziğinde devrim yarattığı, çok küçük objelerin ve çok hızlı işlemlerin artık yeni bir ışık altında görülebildiği söylenmiş. [1]

Strickland ve Mourou’nun çalışması yenilikçi bir yaklaşım kullanarak, tamamlayıcı materyale zarar vermeden ultra-kısa yüksek yoğunluklu lazer atımları yaratmalarını sağlıyor. İkili, ilk olarak lazer atımlarını zamanda esneterek tepe noktasındaki kuvveti azaltmış, sonra güçlendirmiş ve son olarak da sıkıştırmışlar. Bu yöntem, bir atım zamanda sıkıştırılıp kısaltılmışsa aynı küçük boşlukta daha fazla ışık toplanabeceği ve böylece atımın kuvvetinin epeyce artacağı prensibine dayanıyor. CPA (chirped pulse amplification) olarak adlandırılan bu tekniğin, yüksek yoğunluklu lazer kullanımında standart olması bekleniyor. CPA, özellikle onarıcı göz ameliyatları olmak üzere birçok medikal ve endüstriyel alanda kullanılabilecek.

BBC’nin haberinde yer alan bir detaya göre, ödülün Dr. Strickland’e verilmesinden birkaç gün önce, bir fizikçi Cern parçacık laboratuvarındaki bir konferans sırasında fiziğin “erkekler tarafından inşa edildiğini” ve erkek bilim insanlarının ayrımcılığa uğradığını, fizik alanının erkeklere karşı cinsiyetçi davrandığını söylemiş. [2] Evet, biz de pek anlamadık. Zaten araştırma merkezi de bu beyi görevden uzaklaştırmış. [3]