Çok Basit Aritmetiğe Çok Basit Bir Çözüm
ODTÜ Elektrik-Elektronik’ten Hasan Kurukaya, bundan üç ay önce sorduğum ve geçen ay kimsenin yanıtından memnun olmadığımı açıkladığım soruya çok beğendiğim bir yanıt yollamış. Önce soruyu tekrarlayayım, sonra da Hasan Kurukaya’nın yanıtını yazacağım.
Soru: 2 + 3 = 5 eşitliğine yaşamdan bir örnek verilebilir: 2 elma, 3 elma daha 5 elma yapar. 5 – 2 = 3 eşitliğine de yaşamdan bir örnek verilebilir: 5 liram vardı, 2 lirasını harcadım, 3 liram kaldı. 2 – 5 = -3 eşitliği de kolay: Hava 2 dereceyken 5 derece soğuyor ve böylece hava -3 derece oluyor. 2 * (-5) = -10 şöyle açıklanır: 2 kere 5 basamak inersem, toplam 10 basamak inmiş olurum. İstediğim, (-3) * (-2) = 6 eşitliğine yaşamdan bir örnek verilmesiydi. Ben, itiraf etmiştim, örnek bilmiyordum. Çok düşünmüştüm ama bulamamıştım.
Geçen ay kimse beni doyurucu bir örnek verememişti bu soruya. Bu ay, geç de olsa, Hasan Kurukaya’dan çok hoşuma giden bir yanıt verdi. Hasan Kurukaya’nın yanıtını olduğu gibi geçiyorum:
Yanıt: “Bir savaşta her bomba atıldığında 2 kişi ölüyor (yani yaşayan -2 kişi). 3 kez bomba atıldığında 3 * (-2) = -6 yaşayan kişi olur (yani 6 kişi ölür.) Sorumuzu şöyle soralım: 3 bomba atılmasaydı, yaşayan kaç kişi olurdu? (Yani 3 bomba eksik atılsa ya da hiç atılmasa!) (-3) * (-2) = 6 yaşayan olurdu.
Buna başka bir örnek vererek konuyu pekiştirelim. Bir elma ağacına her çıkışta 2 elma koparıp iniyorum. Ağaca 5 defa çıktığımda elde edeceğim elma sayısı 5 * 2 = 10 olacaktır. Şimdi sorumuzu soralım: Eğer ağaca 3 kez eksik çıksaydım (ya da 3 kez çıkmasaydım) kaç elma kaybım olurdu? Yanıtı kolay: (-3) * 2 = -6 elmam olurdu. Yani 6 elma kaybım olurdu.”
Hasan Kurukaya’nın, 3’ten büyük bir x için,
(x – 3) * 2 = 2x + (-3) * 2
eşitliğinden yararlandığı göze çarpıyor. Sonra da sihirli bir biçimde x’i 0 yapıyor.
Hasan Kurukaya’ya tebrikler. Hakettiği ödülü doya doya okuması dileğiyle.
Yazar: Ali Nesin (tümünü gör)
- Matematik ve Doğa - 18 Aralık 2019
- Loto! - 25 Eylül 2019
- Cemal Amca’nın Zarları - 29 Ağustos 2019
- Şapka Problemi - 15 Ağustos 2019
- Çok Basit Aritmetiğe Çok Basit Bir Çözüm - 1 Ağustos 2019
Wow…it was a worthwhile read. I never pondered over such a trivial thing