130 yıl sonra gelen adalet: Telefonun mucidi resmî olarak Antonio Meucci!

Kim Milyoner Olmak İster’de birçok soru çıkmıştı: “Telefonu icat eden kişi kimdir?” diye sorsalar verilen cevap Alexander Graham Bell.

Heh ama o pek öyle değil. Telefonun ilk mucidi Antonio Santi Giuseppe Meucci. Meucci’ye, tam yüz otuz bir yıl sonra, 2002’de Amerikan Kongresi tarafından itibarı geri verildi.

Antonio Meucci 1808’de Floransa’da doğmuş ve orada eğitim görmüş bir makine mühendisi. Eşi ile beraber, İtalya’daki politik ortamdan kaçıp 1835’te Küba’ya taşınıyorlar. Sonra da Küba’dan Amerika Birleşik Devletleri’ne 1850’de göçüyorlar. ABD’ye geldiklerinde yanlarında bugünün parasıyla 500.000 ABD doları var (az sonra bu bilgiyi neden verdiğimi anlayacaksınız).

Meucci, 1854’ten başlayarak, sesi elektromanyetik dalgalara çevirmenin yolunu ciddiyetle araştırıyor. Sonunda 1857’de bir diyaframı mıknatısa bağlayarak, titreşen mıknatıstan elde ettiği elektrik sinyalini iletmeyi başarıyor. Meucci’nin bu sinyali elde edebilmesi Faraday yasası sayesinde. Michael Faraday’ın, elektromanyetik indüksiyonu 1831’de keşfettiğini hatırlatalım. 1856 ve 1870 arasında Meucci otuzdan fazla telefon tasarımı üretiyor.

Ama Meucci’nin şansı pek yaver gitmiyor. Mum üreterek kazandığı para, telefon şirketi açması için yetmiyor. İtalya’daki sermayedar ailelerden yatırım istiyor fakat o yıllarda Garibaldi nedeniyle İtalya politik olarak çok dengesizleştiğinden, aileler yurt dışında yatırım yapmanın güvenilir olmadığını, haklı olarak, söylüyorlar.

Tam o sıralarda da Meucci ve eşi birkaç dolandırıcıya paralarını kaptırıyorlar ve 1861’de iflas edip evlerini kaybediyorlar. Meucci, 1870’de ilk, tam anlamıyla çalışan telefonunun patentini almak istiyor. Bu telefon 1 mil ötedeki bir alıcıya insan sesini göndermeyi başarıyor. Bu patenti almak için gereken 20 doları olmadığından etraftan yardım ile gönderiyor. İsmini de ‘teletrofono’ koyuyor.

Heh, işte bu noktadan sonraki olaylar yüzünden telefonun mucidini Graham Bell olarak biliyorsunuz.

1871 ile 1874 arasında, Meucci patentini aldığı telefonu satın alacak ve hayata geçirecek birini arıyor fakat bulamıyor. 1874’ten sonra Meucci’nin patentinin süresi bitiyor ancak Meucci, patenti yenilemek için gereken parayı her seferinde zar zor buluyor. Hatta bir keresinde patenti yenilemek için gereken 10 doları bulamıyor! [2] Bunlar olurken telefon üzerinde çalışan Graham Bell -ki The Bell Telephone Company diye bir şirket kurmuş- fırsatını bulup bir telefon patenti de kendisi alıyor. Bell, patenti alır almaz Meucci’yi dava ediyor. Bu ise Meucci’nin boyunu aşan bir şey, savunmak için avukat parası yok. Bell mahkemeye bir avukat ordusu getirirken, Meucci bu ordunun karşısına sadece bir (1) avukat çıkarabiliyor. Bu avukat da Meucci’den para almayan öksüz biri, çünkü Meucci bu çocuğu küçükken doyurmuş ve kendi çocuğu gibi eğitim giderlerini karşılamış, çocuk da vefa borcunu ödüyor (vallahi ağlayacağım şimdi). Eh, Bell’in avukat ordusu öksüz möksüz dinlemiyor tabii ki. Bu dava sürerken, Bell başsavcıya kendi şirketinden yüzde 10 pay öneriyor ve patent bir anda tamamen Graham Bell’e geçiyor! Meucci ve öksüz avukatı davaya devam ediyorlar fakat Meucci 1889’da vefat edince artık davayı sürdürmenin manası kalmıyor.

Amerikan Kongresi, 2002’da bu dosyayı tekrar açıyor ve telefonun mucidi unvanı, resmî olarak Meucci’ye geri veriliyor [1].

[1] https://www.congress.gov/107/bills/hres269/BILLS-107hres269eh.pdf

[2] 1870 hesabi ile 10 dolar bugunun parasi ile yaklasik 180 dolara denk geliyor.

The following two tabs change content below.

• Bilgi
• Son Yazıları

Bilgecan Dede

Hukuğa kafası basmadığından meslek okuluna gitti bu. Ondan sonra gâvur bir ustanın yanına çırak verdiler eli iş tutsun diye, çok şükür ustalığını kazanmış ondan, şimdi de usta olmuş çalışıyor. Eli yüzü düzgün biriyle de evermişler. Ben diyorum, “Bak ileride torun combalak olacak, gel bir şirkette işe başla.” Ama dinlemiyor ki, asi biraz bu.

Yazar: Bilgecan Dede (tümünü gör)

• Fourier Serisi yazısına ek: - 23 Aralık 2018
• Yapay zekâ yüzünden kaybolacak ve eklenecek iş sayıları, bir tabloda - 4 Nisan 2018
• 130 yıl sonra gelen adalet: Telefonun mucidi resmî olarak Antonio Meucci! - 18 Şubat 2018
• Denklem Yazmak - 6 Ocak 2018
• Temel Harmonikler ve Lissajous Eğrileri - 17 Aralık 2017