Moore Yasası’nın Sonuna Geldik
2016 itibarı ile Moore Yasası’nın sonuna geldik. İşlemcide daha koyacak yer yok.
Moore yasası elektronikte kullanılan bir başparmak yasasıdır (rule-of-thumb’i daha berbat nasıl Türkçe’ye çevirebiliriz bilemedik). Der ki, mikroişlemcilerdeki transistör sayısı, her sene ikiye katlanır, buna karşılık olarak işlemcinin performansı da aynı oranda artar. Moore yasası, ilk genel amaçlı bilgisayar ENIAC’tan, 80’lerdeki kişisel bilgisayar patlamasına, akıllı telefonlara ve şimdiki çamaşır makinesinde kullanılan işlemcilere kadar gayet güzel bir “başparmak” yasası idi. Ama artık bu konuda teknoloji sona dayandı. Artık transistör koyuyoruz işlemciye, performans eskisi kadar artmıyor! Gelecek ay, yarı-iletken endüstrisi resmi olarak Moore Yasası’nın sonuna geldiğini açıklayacak [1]. Seni tanımak güzeldi Moore, yeni formunda sana kolay gelsin.
Bu noktaya gelene kadar her bir aşamada, yazılım mühendisleri daha fazla işlemci gerektiren yazılım ürettiler (mesela gittiler Crysis diye bir oyun yazdılar). Müşteriler de üreticilerden daha fazla şey bekledi. E bir endüstriyi bu kadar da zorlama olmaz, yarı-iletken endüstrisi bir yerde gitti tıkandı yani. 90’lardan beridir, her iki senede bir yarı-iletken endüstrisi “insanları nasıl dadmin edebiliriz” konulu sempozyumlar düzenledi (keşke o sempozyumların isimlerinden birini gerçekten bu yapsalardı, neyse, geçmiş zaman işte).
Artık bu zamanlar geçti. Artık bir transistör yaklaşık virüs boyutunda. Gelişmenin önündeki en önemli problem artık ısınma. Bir transistör çalıştıkça dirençle karşılaşan elektronlar aleti ısıtıyor. Isındıkça da istenilen iletkenlik elde edilemiyor. Daha küçük alana sıkışmış elektronik çiplere Crysis oynatınca da o işlemci üzerinde yumurta pişirilebiliyor. Ayrıca, yanyana olan ve aşırı ısınan transistörlerin aralarında kuantum tünelleme oluyor ve bu iletkenliği çok fazla etkiliyor. Altta üstteki logaritmik grafikten de görüleceği üzere, son on yılda transistör sayısı artmasına rağmen hız doyuma ulaşmış. Ayrıca, bilgisayar yapmak artık çok ayrıcalıklı bir şey değil. Apple, HP, IBM gibi firmalar, kişisel bilgisayar satışından 80’ler ve 90’larda parayı kırarken, Microsoft 90’larda Windows’u sürüp en değerli şirket olmuşken, şimdi bir laptop satışından %5 kadar bir miktarı kar olarak cebinize koyarsanız öpüp başınıza koyun. (Apple, bir Iphone satışından ortalama %20 kar etmiştir, bu da burada dursun).
Ancak, bu demek değil ki elektronik endüstrisi sona geldi. Iowa Üniversitesi’nden Daniel Reed, “bir Boeing 787 ile 1950’lerdeki Boeing 707 arasında pek hız farkı yoktur, ama tamamen farklı uçaklardır” diyor. Yeni teknoloji üretmek daha komplike olacak, ama olacak.
Yeni teknoloji adayları [2], graphene [3], üç boyutlu mikroçipler, beyni taklit eden devreler, ya da tabi ki, klasik elektroniği bırakıp kuantum bilgisayarlar üzerine çalışmak. Bu seçenekler henüz laboratuvardan çıkabilmiş değil.
Yazar; Bilgecan Dede.
(Görsel 1, üstteki figür): Mavi noktalar: İşlemcide her çip başına düşen transistör sayısı.
Siyah noktalar: İşlemcilerin hızı.
(Görsel 1, alttaki figür): Bilgisayarların büyüklüğünün yıllara göre değişimi.
(Görsel 2): Transistör ve grip virüsünün büyüklük karşılaştırması. Görüleceği üzere vücudun grip yerine transistörle savaşması daha olası.
[1]: The chips are down for Moore’s law – M. Mitchell Waldrop Nature (2016).
http://www.nature.com/news/the-chips-are-down-for-moore-s-law-1.19338
[2]: Tabi ki burada yazdığımızdan çok çok daha fazla seçenek var, Elektronik Mühendisliği’nde şu anda revaçta olan tüm araştırma alanlarını yazsaydık buraya, yazıyı Facebook’a değil hakemli bir dergiye gönderirdik.
[3]: Şu her derde deva olan ama laboratuvardan halen çıkamayan bal peteği maddesi.
Bilgecan Dede
Yazar: Bilgecan Dede (tümünü gör)
- Fourier Serisi yazısına ek: - 23 Aralık 2018
- Yapay zekâ yüzünden kaybolacak ve eklenecek iş sayıları, bir tabloda - 4 Nisan 2018
- 130 yıl sonra gelen adalet: Telefonun mucidi resmî olarak Antonio Meucci! - 18 Şubat 2018
- Denklem Yazmak - 6 Ocak 2018
- Temel Harmonikler ve Lissajous Eğrileri - 17 Aralık 2017
