Mesleki eğitim, maliyet-fayda testini geçemiyor
2008 ekonomik krizinden sonra, Dünya Bankası çeşitli ülkelerde işsizliği çözmek için mesleki eğitim konusunda senede bir milyar dolara yakın yatırım yaptı. Ancak, on sene sonra gelen sonuçlar pek iç açıcı değil. Neredeyse hiçbir ülkede mesleki eğitimin işsizliğe bir etkisi olmamıs. Türkiye’deki mesleki eğitimle ilgili yapılan bir araştırma, 2008’den sonraki ilk sene içinde işsizlikte küçük bir düzelme görmesine rağmen, üç sene sonra mezunların iş bulma olasılıkları artmamış. Araştırmanın sonucuna göre bu eğitimin maliyeti, faydasından çok daha fazla ve etkisi hem Türkiye için hem de mezunlar için çok fazla değil.
2008 küresel ekonomik krizi Türkiye’yi, özellikle gençliği kötü vurdu. Türkiye’de genç kesimin işsizlik oranı bu dönemde inanılmaz arttı. Buna cevap olarak Türkiye hükümeti, işsizlerin var olan işler için yeteri kadar kalifiye olmadığından hareketle mesleki eğitime önem vermeye çalıştı. Dersler çok çeşitli alanlarda, özel ve kamu tarafından verildi. Eğitim genelde üç aylık bir süreç boyunca günde altı saatlik dersler halinde verildi. Mesleki eğitimler o kadar popüler hale geldi ki, çoğu zaman kontenjandan çok daha fazla kişi derslere kayıt oldu.
Mesleki eğitimin işsizliğe etkisini araştırmak çoğu zaman zor. Bu etkiyi bulmanın zorluğu şuradan kaynaklanıyor: Bu eğitimlere katılan insanların ve katılmayan insanların işsizlik oranını karşılaştırmak ve işsizlik oranındaki değişimin gerçekten mesleki eğitimden kaynaklanıp kaynaklanmadığını anlamak çoğu zaman imkânsız. Ancak, Türkiye’de mesleki eğitime çok fazla yığılma olması bu araştırmanın yapılmasını olanaklı kılmış. Çeşitli derslere katılmak için testleri geçen, rastgele seçilmiş 5902 kişinin 3001’i bir derse devam etmiş, 2901 kişi ise derse devam etmemiş. Bu iki büyük grup ve katıldıkları dersler mümkün olduğunca rastgele seçilerek, bu iki grubun araştırma başlamadan önce birbirine benzemesine dikkat edilmiş. Bu insanlar, 2010’un son dönemi ve 2011’in ilk dönemi arasındaki derslere kayıt yaptıran insanlardan seçilmiş. Sonra da bu gruptaki insanların işsizlik oranları ve ne kadar kazandıkları karşılaştırılmış.
Sonuç olarak, mesleki eğitim programı ilk sene içinde küçük bir olumlu etki yarattığı görülmüş. Derse devam etmeyenlerin %29’u bir sene sonra ise girmişler. Derse devam etmeyenlerin işe girme oranı ile derse devam edenlerin işe girme oranı arasında bir sene sonra sadece %3’lük bir fark olmuş. Ancak, bu küçük fark üç sene sonra tamamen kapanmış. Üç sene sonra iki grubun işe girme oranları neredeyse aynı olmuş.
Derse katılanlar ve programı uygulayanlar ise programdan çok daha fazla beklenti içindeymişler. Katılımcılar ders bittikten sonra işe girme oranının %32, programı uygulayanlar ise %24 kadar artmasını bekliyormuş. Ancak sadece bir sene sonra %3 kadar artmış ve sonrasında da fark kapanmış.
Araştırmacılar, beklenen etkinin olmamasının derslerin süresi ve eğitimcilerin kalitesi ile ilgili olmadığını düşünüyorlar. Uzun-kısa derslere katılan, daha deneyimli-daha deneyimsiz eğitmenlerden ders alan kişilerin işe girme oranı hiç değişmemiş. Mesleki eğitimin kişi başı maliyeti ortalama 1600-1800 dolar. Devlet mesleki eğitimine giren insanlar aylık ekstra 15 dolar fazla kazanabilmiş. Özel eğitime giren insanlarda bu miktar biraz daha iyi, ancak devlet ya da özel fark etmeksizin, bir sene sonra aradaki fark kapanmış.
Araştırmacılar, mesleki eğitimin işsiz olan insanların iş bulmasına bir etkisinin olmadığını düşünüyorlar. Ayrıca, bu sonuç Türkiye’ye özel bir sonuç değil. Çoğu ülkedeki mesleki eğitim kâr-fayda testini geçemiyor. Getirdiği faydadan ve etkiden çok daha fazla maliyeti var.
Ilgili kaynaklar:
Blattman, Christopher and Laura Ralston (2015) ‘Generating Employment in Poor and Fragile States: Evidence from Labor Market and Entrepreneurship Programs’, Poverty Action Lab.
Hirshleifer, Sarojini, David McKenzie, Rita Almeida and Cristobal Ridao-Cano (2016) ‘The Impact of Vocational Training for the Unemployed: Experimental Evidence from Turkey’, Economic Journal 126(597): 2115-46.
Kapak fotografi: Bursa Belediyesi
Bilgecan Dede
Yazar: Bilgecan Dede (tümünü gör)
- Fourier Serisi yazısına ek: - 23 Aralık 2018
- Yapay zekâ yüzünden kaybolacak ve eklenecek iş sayıları, bir tabloda - 4 Nisan 2018
- 130 yıl sonra gelen adalet: Telefonun mucidi resmî olarak Antonio Meucci! - 18 Şubat 2018
- Denklem Yazmak - 6 Ocak 2018
- Temel Harmonikler ve Lissajous Eğrileri - 17 Aralık 2017
