Yaş Sadece Bir Sayı mı?
Sizin yaşınızda hangi bilimcinin, sanatçının ne yaptığını görmek ister misiniz? Einstein demiş ki: “30’undan önce bilimde bir ürün ortaya koymamış biri daha da koyamaz.” Doğru mu demiş, yanılmış mı listeyi gördükten sonra siz karar verin.
Listeyi okumadan once, bir bilgilendirme yapmak isteriz: Canımız çıktı bu listeyi yapana kadar. Teker teker kimin hangi yaşta ne yaptığına baktık, çok zor oldu. Afedersiniz bir tarafımız yamuldu listeyi yaparken. Asıl yapmak istediğimiz bilgilendirme şu: Liste bir fizikçi tarafından yapıldığı için, bu kişi fizik-matematik konularında algıda seçici davranmıştır ve bu yüzden 2 ay cezalı kalacaktır.
Anektodlardan ziyade somut kanıtı olan başarılar eklendi. “Rivayete göre…” diye başlayan maddeler eklenmedi. Ayrıca bilime veya sanata pek katkısı olmayan, ya da magazin değeri taşıyan başarılar (“Hamilton’un dört dil bilmesi”) sadece 18 yaştan küçük kısma eklendi.
Mümkün oldukça buluşların ismini uzatmamaya çalıştık. Mesela “atomun enerji seviyelerinin güçlü manyetik alanda ayrılmasının teorisini kurdu” yerine “Zeeman etkisinin teorisini kurdu” dedik.
5 yaşında, William Rowan Hamilton dört dil biliyordu.
6 yaşında, Wolfgang Amadeus Mozart ilk bestesini yaptı.
7 yaşında, Akrit Jaswal en genç cerrah oldu.
8 yaşında, Jack Horner ilk dinozor fosilini buldu.
9 yaşında, Sergei Prokofiev ilk operasını besteledi.
10 yaşında, Terence Tao uluslararası matematik olimpiyatlarında altın madalya aldı.
11 yaşında, Blaise Pascal titreşen cisimlerin dinamiğini formüle etti.
12 yaşında, Barbara Newhall Follett’in ilk romanı yayınlandı.
13 yaşında, Michael Rabin Carnegie Hall’da resital verdi.
14 yaşında, Hou Yifan en genç kadın satranç ustası oldu.
15 yaşında, Pablo Picasso annesinin portresini çizdi (gorsel).
16 yaşında, Kim Ung-yong fizik doktorası aldı.
17 yaşında, Enrico Fermi bir çubuktaki ses modları üzerine bir makale yazdı.
18 yaşında, Alia Sabur en genç profesör oldu (malzeme mühendisliği).
19 yaşında, Carl Friedrich Gauss onyedi kenarlıyı pergel ve cetvel ile çizmeyi buldu.
20 yaşında, Evariste Galois grup teorisinin ilk temellerini attı.
21 yaşında, Fatih Sultan Mehmet İstanbul’u fethetti (özür dileriz, yapmak zorundaydık).
22 yaşında, Niels Abel beşinci derece polinomların köklerinin kapalı şeklinin olmadığını ispatladı.
23 yaşında, Werner Heisenberg matris mekaniğini formüle etti.
24 yaşında, Paul Dirac kuantum mekaniği ve özel görelilik teorisini birleştirdi.
25 yaşında, Edwin Hall kendi adı ile anılan Hall etkisini keşfetti.
26 yaşında, Albert Einstein özel görelilik hakkındaki makalesini yayınladı.
27 yaşında, Leon Cooper, süper iletkenlik teorisindeki Cooper çiftlerini formüle etti.
28 yaşında, Bernhard Riemann kendi adı ile anılan geometriyi oluşturdu.
29 yaşında, Richard Feynman kuantum elektrodinamiği keşfetti.
30 yaşında, Ludwig van Beethoven ilk senfonisini yayınladı.
31 yaşında, Marie Curie radyoaktivite üzerinde çalışırken Polonyum ve Radyum elementlerini keşfetti.
32 yaşında, David Gross asimptotik serbestliği öğrencisi Wilczek ile birlikte kurdu.
33 yaşında, Frederick Sanger proteinlerin yapısı üzerine çalışmalarını tamamladı.
34 yaşında, Alan Turing hesaplama ve yapay zeka üzerinde yaptığı öncü çalışmaları tamamladı.
35 yaşında, Peter Higgs, kendi adı ile anılan mekanizmayı yayınladı.
36 yaşında, Johann Sebastian Bach Brandenburg konçertolarını bitirdi.
37 yaşında, Edward Witten topolojik kuantum alan teorisini ortaya attı.
38 yaşında, Kenneth Wilson renormalizasyon grup teorisini kurdu.
39 yaşında, Erwin Schrödinger dalga mekaniğini keşfetti.
40 yaşında, John Bardeen, Brattain ile birlikte transistörü buldu (birinci Nobel’i).
41 yaşında, James Maxwell elektrodinamiğin temeli olan dört denklemi ilk kez yayınladı.
42 yaşında, Max Planck kuantum teorisini ortaya attı.
43 yaşında, Hendrik Lorentz, Zeeman etkisinin teorisini kurdu.
44 yaşında, Pyotr Kapitsa süper akışkan helyum elde etti.
45 yaşında, Isaac Newton Principia’yı yayınladı.
46 yaşında, Galileo Galilei Jüpiter’in uydularını keşfetti.
47 yaşında, Andre Geim grafenin elektrik özelliklerini inceleyen makalesini yayınladı.
48 yaşında, Leo Tolstoy Anna Karenina romanını bitirdi.
49 yaşında, William Bragg oğlu ile birlikte X ışını ile kristal yapısının analiz edilebileceğini gösterdi.
50 yaşında, Ernest Hemingway The Old Man and the Sea romanını yayınladı.
51 yaşında, Wilhelm Conrad Röntgen X ışınlarını keşfetti.
52 yaşında, Claude Cohen-Tannoudji iyon tuzaklama yöntemini keşfetti.
53 yaşında, Venkatraman Ramakrishnan ribozomun yapısı üzerine çalışmasını yayınladı.
54 yaşında, Annie Jump Cannon yıldızları parlaklıklarına göre ayırdı.
55 yaşında, Elizabeth Jolley ilk romanını yazdı.
56 yaşında, Heike Kamerlingh Onnes süper iletkenliği keşfetti.
57 yaşında, Theodor Hansch “frekans tarağı” yöntemini keşfetti.
58 yaşında, Yitang Zhang ikiz asal sayılar hakkında bir makale yayınladı.
59 yaşında, Miguel de Cervantes Don Quixote (Don Kişot) romanını yazdı.
60 yaşında, Victor Hugo Sefiller’i yazdı.
61 yaşında, Isamu Akasaki mavi LED geliştirdi.
62 yaşında, J.R.R. Tolkien Yüzüklerin Efendisi’ni yazdı.
63 yaşında, Louis Pasteur kuduz aşısını ilk kez denedi.
65 yaşında, Laura Ingalls Wilder Little House on the Prairie serisinin ilk kitabını yayınladı.
66 yaşında, Frank McCourt Angela’s Ashes kitabını yayınladı.
68 yaşında, William Crookes alfa parçacıklarını detekte etmek için bir teknik geliştirdi.
69 yaşında, James Hutton Dünya’nın kabuğunun nasıl oluştuğunu açıklayan teoriyi bitirdi.
70 yaşında, Cornelius Vanderbilt tren yolları ile uğraşmaya başladı.
71 yaşında, Mary Delany kağıt kolaj yöntemini keşfetti.
72 yaşında, John Fenn elektrosprey iyonlaştırma üzerine çalışmalarını yayınladı.
73 yaşında, Peter Roget thesaurus sözlük yazdı.
74 yaşında, Nelson Mandela hapisten çıktıktan sonra Güney Afrika’nın başkanı seçildi.
75 yaşında, Katsushika Hokusai “Fuji Dağı’nın resimleri” galerisini açtı.
76 yaşında, Arthur Miller “The Ride Down Mt. Morgan” oyununu bitirdi.
77 yaşında, John Glenn uzaya çıktı.
78 yaşında, Chevalier de Lamarck evrimsel süreçle ilgili bir teori geliştirdi.
79 yaşında, Asa Long dama şampiyonu oldu.
80 yaşında, Anna Mary Robertson Moses kendine ait ilk sergisini açtı.
82 yaşında, Wolfgang von Goethe “Faust”u bitirdi.
84 yaşında, Somerset Maugham Points of View eserini yazdı.
88 yaşında, Michelangelo Santa Maria degli Angeli kilisesinin mimarı planlarını bitirdi.
89 yaşında, Sophocles Oedipus Coloneus’u yazdı.
90 yaşında, Elliott Carter ilk operasını yazdı.
Bilgecan Dede
Bilgecan Dede
Yazar: Bilgecan Dede (tümünü gör)
- Fourier Serisi yazısına ek: - 23 Aralık 2018
- Yapay zekâ yüzünden kaybolacak ve eklenecek iş sayıları, bir tabloda - 4 Nisan 2018
- 130 yıl sonra gelen adalet: Telefonun mucidi resmî olarak Antonio Meucci! - 18 Şubat 2018
- Denklem Yazmak - 6 Ocak 2018
- Temel Harmonikler ve Lissajous Eğrileri - 17 Aralık 2017
